ΑΓΓΕΛΙΟΣΗΜΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ
Στην Ελλάδα το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, για το οποίο κάθε λίγα χρόνια εξαγγέλλονται μεγαλεπήβολες μεταρρυθμίσεις έχει πολύ μικρή ιστορία. Οι δε μεταρρυθμίσεις, το μόνο που δεν καταφέρνουν είναι η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών για την υγεία και την ασφάλιση του ελληνικού λαού.
Μόλις το 1937 λειτούργησε το ΙΚΑ, αφού προηγήθηκε το ΝΑΤ το 1925. Το ΙΚΑ κάλυπτε αρχικά και για πολλά χρόνια το 1/3 του πληθυσμού, κυρίως εργαζόμενους σε μεγάλες επιχειρήσεις στα αστικά κέντρα. Για την κάλυψη του αγροτικού πληθυσμού ιδρύθηκε το 1961 ο ΟΓΑ. Όταν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες τα ασφαλιστικά συστήματα εμφανίστηκαν πολλές δεκαετίες νωρίτερα.
Υπήρχαν όμως εργαζόμενοι οι οποίοι παρέμεναν ανασφάλιστοι, διότι οι εργοδότες τους αρνιόντουσαν λόγω οικονομικής δυσχέρειας, να καταβάλλουν μηνιαία τις ασφαλιστικές εισφορές που τους αναλογούσαν.
Επόμενο ήταν οι εργαζόμενοι, να δημιουργήσουν ανά κλάδο δικούς τους ασφαλιστικούς φορείς, πολλοί δε από τους οποίους λειτουργούν μέχρι και σήμερα.
Ένας από αυτούς τους κλάδους ήταν και αυτός των εργαζομένων στις εφημερίδες, όπου η άρνηση των εργοδοτών τους να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές, οδήγησε την πολιτεία, ύστερα από ισχυρές συνδικαλιστικές πιέσεις και έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, στην προσπάθεια εξεύρεσης πόρων για την στήριξη των ασφαλιστικών τους φορέων, σε ότι αφορούσε τους συντάκτες να θεσπίσει το λαχείο συντακτών, σε ότι δε αφορούσε τους διοικητικούς υπαλλήλους να θεσπίσει με τη σύμφωνη γνώμη των εκδοτών, αντί εργοδοτικής εισφοράς, την δια νόμου παρακράτηση από τα έσοδα των διαφημίσεων και επί πληρωμή δημοσιευμάτων που εισέπραττε η εφημερίδα ποσοστού 5%,το γνωστό αγγελιόσημο και ένα μικρό ποσοστό (κοντά στο 2%) από την πώληση των εφημερίδων.
Έτσι μπόρεσαν οι εργαζόμενοι στον τύπο να στηρίξουν την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή τους περίθαλψη, καθώς και τη σύνταξή τους για τα γεράματα.
Στη συνέχεια όταν η δικτατορία κατήργησε το λαχείο συντακτών στερώντας από τους συντάκτες το βασικό πόρο του ασφαλιστικού τους φορέα, κατήργησε στην ουσία την ασφάλισή τους.
Για να λυθεί το θέμα της συνολικά της ασφάλισης των εργαζομένων στον τύπο και με τους εργοδότες να αρνούνται να δώσουν ποσοστό επί των αποδοχών των εργαζομένων ως εργοδοτική εισφορά, δημιουργείται ο ΕΔΟΕΑΠ ως Οργανισμός Ασφάλισης των συντακτών και των διοικητικών υπαλλήλων των εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, με βασικό πόρο –πλέον των συνδρομών των εργαζομένων- το αγγελιόσημο, το οποίο ορίζεται σε 20% επί των εσόδων που οι εφημερίδες εισπράττουν από δημοσιεύσεις και διαφημίσεις
Αυτό το έσοδο για εκείνη την εποχή ήταν πενιχρό, αφού στις δεκαετίες του ’40, του ’50 και του’60, οι διαφημίσεις και οι δημοσιεύσεις ήσαν ελάχιστες και οι εργοδότες ήσαν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι, λόγω του ότι έναντι 20% επί των ελαχίστων διαφημιστικών εσόδων τους, απαλλάσσονταν από κάθε υποχρέωση εργοδοτικής εισφοράς.
Με την ανάπτυξη της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, οι καναλάρχες παραμένοντας στο υφιστάμενο καθεστώς που είχε θεσπιστεί για τους εκδότες, αποδίδουν από το 1989, αντί εργοδοτικής εισφοράς, το 21,5% επί των διαφημιστικών μηνυμάτων, στα ταμεία των εργαζομένων συντακτών και διοικητικών υπαλλήλων.
Στις δεκαετίες όμως που ακολούθησαν, σημειώνεται ραγδαία ανάπτυξη της διαφήμισης, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των εσόδων των ΜΜΕ, από διαφημίσεις και δημοσιεύσεις και βέβαια αντίστοιχη αύξηση του πόρου των ασφαλιστικών Ταμείων των εργαζομένων στα ΜΜΕ.
Τότε οι εργοδότες καταστρατηγούν τον Νόμο, δεν αποδίδουν στα Ταμεία των εργαζομένων τους την αναλογία επί των εσόδων τους που είχαν αποδεχθεί, δημιουργώντας τεράστια χρέη προς τους ασφαλιστικούς φορείς των εργαζομένων στα ΜΜΕ και αναγκάζοντας την πολιτεία να θεσπίσει το 1995, νέο νόμο σύμφωνα με τον οποίο οι διαφημιζόμενοι καταβάλλουν το αγγελιόσημο – την υποχρέωση δηλαδή των εργοδοτών- απευθείας στα Ταμεία, επιχειρώντας το σταμάτημα της συμπαιγνίας εργοδοτών και διαφημιστών σε βάρος των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στα ΜΜΕ.
Οι εργοδότες εκτιμούν ότι η υποκατάσταση των εργοδοτικών τους εισφορών από το αγγελιόσημο ήταν λανθασμένη επιλογή και ζητάνε επίμονα την κατάργηση του αγγελιοσήμου, παραπληροφορώντας την κοινωνία παρουσιάζοντας το αγγελιόσημο ως κοινωνικό πόρο, σε μια μεθοδευμένη προσπάθεια να στρέψουν την κοινή γνώμη ενάντια στους εργαζόμενους στα ΜΜΕ.
Έρχεται τώρα η Τρόικα και κυβέρνηση μαζί με εργοδότες, βρίσκουν την ευκαιρία να αλώσουν τα εργασιακά και ασφαλιστικά κεκτημένα όλων των εργαζομένων και σε ότι αφορά τον κλάδο των εργαζόμενων στα ΜΜΕ, μπαίνει στο στόχαστρο και το αγγελιόσημο, το οποίο αποκρύπτουν ότι καταβάλλεται αντί της εργοδοτικής εισφοράς, το θεωρούν αβίαστα «κοινωνικό πόρο» και επιχειρηματολογούν για την αναγκαιότητα της κατάργησης των κοινωνικών πόρων προκειμένου να ευνοηθεί δήθεν η ανταγωνιστικότητα.
Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική αφού, ο Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης ( ΕΔΟΕΑΠ) δημιουργήθηκε
με κεφάλαια των συντακτών και διοικητικών υπαλλήλων που εργάζονταν στις εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης –εξού και το Νομικό καθεστώς Ιδιωτικού δικαίου που τον διέπει - και συντηρείται από το αγγελιόσημο, έσοδο το οποίο συμφωνήθηκε με τους εργοδότες και θεσπίστηκε από την πολιτεία σε αντιστάθμισμα της εργοδοτικής εισφοράς τους και από τις κρατήσεις των μετόχων μελών του, των ίδιων των εργαζομένων δηλαδή, που παρακρατούνται από τους εργοδότες για να αποδοθούν στον ΕΔΟΕΑΠ, αλλά πολλές φορές υπεξαιρούνται.
Τα Ταμεία των εργαζομένων στα ΜΜΕ, αντίθετα με το λοιπό κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα, ουδέποτε επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ούτε μια δραχμή ούτε ένα ευρώ διατέθηκε από το κράτος -εδώ και 70 χρόνια- για την ασφάλιση αυτών των ανθρώπων, παρόλο που ως ¨Έλληνες φορολογούμενοι καταβάλλουν άμεσους και έμμεσους φόρους ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα, από τα οποία χρηματοδοτείται άμεσα και το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα.
Οι δε εργοδότες, αφού επί δεκαετίες απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση εργοδοτικής εισφοράς, βρήκαν τώρα την ευκαιρία να εξαπολύουν μύδρους κατά του αγγελιοσήμου, αποσκοπώντας στη μεγιστοποίηση των κερδών τους, απαλλασσόμενοι από κάθε υποχρέωση απέναντι στους εργαζόμενους τους και συγχρόνως καταφέρνοντας ένα καίριο κτύπημα στα καταρημαγμένα, από την καταλήστευση των αποθεματικών, Ασφαλιστικά Ταμεία των εργαζομένων στα ΜΜΕ, σε μια προσπάθεια πλήρους χειραγώγησης της ενημέρωσης και φίμωσης της ελευθερίας του λόγου.
Ακολουθούν και τα εθνοσωτήρια κυβερνητικά μορφώματα, αποκλειστικά υπεύθυνα για τις μεθοδεύσεις οι οποίες οδήγησαν στην καταλήστευση των αποθεματικών των Ασφαλιστικών Ταμείων των εργαζομένων και μεταξύ αυτών και του ΕΔΟΕΑΠ, τα οποία σήμερα προσφέρουν απλόχερα τη στήριξή τους στα σχέδια των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, με αντάλλαγμα την επικοινωνιακή προβολή της ανθελληνικής πολιτικής τους, που εκδότες και καναλάρχες προσπαθούν να εμφανίσουν στον λαό σαν πολιτική απόλυτα «λογική», «ρεαλιστική» και «επιβεβλημένη» προκειμένου η χώρα μας να ξεπεράσει την κρίση.
Είναι φανερό ότι οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ, δεν απολαμβάνουν κανένα κοινωνικό πόρο, αφού το Αγγελιόσημο είναι συμφωνία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, προκειμένου να στηριχθούν τα Ασφαλιστικά Ταμεία και σαφώς υποκαθιστά την εργοδοτική εισφορά, την οποία οι εργοδότες στα ΜΜΕ δεν είχαν και ούτε έχουν τη διάθεση να αποδώσουν ποσοστιαία επί των μισθών των εργαζομένων, όπως την αποδίδουν όλοι οι άλλοι εργοδότες η δε πολιτεία, αποδεχόμενη την θέση αυτή των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, τους απαλλάσσει από την υποχρέωση καταβολής εργοδοτικής εισφοράς και νομοθετεί την υποκατάσταση αυτής από το αγγελιόσημο.
Η επιχειρούμενη λοιπόν αλλαγή του ισχύοντος ασφαλιστικού συστήματος σε ότι αφορά τους εργαζόμενους στα Μ.Μ.Ε. εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο, της επίθεσης που έχουν εξαπολύσει οι εργοδότες με τις ευλογίες του κρατούντος πολιτικού συστήματος, ενάντια στα κεκτημένα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων.
Η επίθεση αυτή είναι ολοφάνερο ότι έχει έντονα πολιτικά και ταξικά χαρακτηριστικά και έτσι πρέπει να αντιμετωπισθεί από όλους τους εργαζόμενους.
Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι υποχρεωμένες να παραμερίσουν τις μικροπαραταξιακές και μικροπολιτικές αντιπαλότητες, αλλά και τις συντεχνιακές τους αγκυλώσεις και να επιτελέσουν το βασικό σκοπό ύπαρξης τους, οργανώνοντας αγώνες με τους οποίους θα μπορέσουν οι εργαζόμενοι ενωμένοι και αλληλέγγυοι να διεκδικήσουν και να επιβάλουν αξιοπρεπείς μέσω Συλλογικών Συμβάσεων όρους συνθηκών και αμοιβής της εργασίας τους, όπως και αξιοπρεπή κοινωνική ασφάλιση με την υποχρεωτική συμμετοχή και των εργοδοτών αλλά και της Πολιτείας, που στην περίπτωση τουλάχιστον των εργαζομένων στα ΜΜΕ, η τελευταία είναι ανύπαρκτη, ενώ η πρώτη αφού έχει υποκατασταθεί από το αγγελιόσημο, οι κυβερνώντες μαζί με τους εργοδότες προσπαθούν να υφαρπάξουν και μαζί με την κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων, να έχουν εργαζόμενους έρμα στην παραγωγική διαδικασία, υποταγμένους και εξαρτώμενους εργασιακά και ασφαλιστικά από την εργοδοσία, χωρίς κανένα δικαίωμα. Απώτερος στόχος τους, ο πλήρης έλεγχος της ενημέρωσης και η χειραγώγηση του πολιτικού συστήματος.
Νοέμβριος 2012
Μάρκος Γκανάς
Πρόεδρος της Ε.Π.Η.Ε.Α.
